ရေးသားသူ Yun Sandi Nan Mon
ဆေးပညာပိုင်းဆိုင်ရာတည်းဖြတ်သူ Dr. Thurein Hlaing Win

ဟိုမေ့ဒီမေ့နဲ့ ကိုယ့်နာမည်တောင် ရုတ်တရက် စဉ်းစားရင် မေ့ချင်သလိုလို ဖြစ်နေတာမျိုး ကြုံဖူးကြလား။ အသက်တွေတောင် သိပ်မကြီးသေးဘဲမှတ်ဉာဏ်တွေက မကောင်းတော့တာကို ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲနော်။

မေ့တတ်လာတာ၊ တွေးခေါ်နိုင်စွမ်းကျလာတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတိုင်းစိုးရိမ်တတ်ကြပါတယ်။ တချို့မှာတော့ အသက်ကြီးတာတောင် ဉာဏ်ထက်မြက်နေကြပြီး တချို့က ငယ်ငယ်လေးနဲ့ မှတ်ဉာဏ်မကောင်းတော့တာလဲဆိုတာ သိကြရဲ့လား။ မျိုးဗီဇနဲ့ ဆိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် နေထိုင်မှုပုံစံနဲ့လည်း အရမ်းကိုဆက်နွှယ်နေတယ်ဆိုတာ သိထားဖို့လိုပါတယ်။
မှတ်ဉာဏ်ပြန်ကောင်းအောင် ဘာတွေလုပ်ရမလဲ
(၁) ဦးနှောက်အတွက်အကျိုးပြုတဲ့ အစားအစာတွေစားပါ

သစ်ကြားသီး  – မှတ်ဉာဏ်၊ အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်းနဲ့ အချက်အလက်တုံ့ပြန်အသုံးချနိုင်တဲ့မြန်နှုန်းတို့မှာ တိုးတက်ကောင်းမွန်စေပါတယ်။

ဘလူးဘယ်ရီ – ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်ချက်၊ မှတ်ဉာဏ်အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်း၊ ဦးနှောက်ကိုသွေးရောက်ရှိမှုနဲ့ ဉာဏ်စွမ်းအသုံးချနေချိန် ဦးနှောက်ရဲ့လှုပ်ရှားမှုတို့ကို ကောင်းစေပါတယ်။

Lutein  – ကိုက်လန်နဲ့ ဟင်းနုနွယ်၊ ထောပတ်သီးနဲ့ ကြက်ဥတို့မှာတွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ဓာတ်ဖြစ်ပါတယ်။ သူက အသက်အရွယ်ကြောင့် ဦးနှောက်ဉာဏ်ရည်ကျဆင်းမှုကို ခုခံပေးနိုင်ပြီး လေ့လာနိုင်စွမ်းနဲ့ မှတ်ဉာဏ်တို့ကို ကောင်းမွန်စေဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။

ထောပတ်သီး၊ ချောကလက်၊ ကဖင်း စတာတွေလည်း စားလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြုပြင်စီမံထားတာတွေ၊ ပြည့်ဝဆီ၊အသွင်ပြောင်းဆီတွေနဲ့အချိုများတာတွေကို ရှောင်ပါ။ အကျိုးပြုအဆီဓာတ် Omega-3 fatty acid ပါတဲ့အစားအသောက်တွေက ဦးနှောက်နဲ့မှတ်ဉာဏ်ကို အားဖြည့်ပေးတယ်ဆိုပမယ့် ဒီလိုအကျိုးမပြုတဲ့အဆီတွေကတော့ ဒုက္ခပဲပေးမှာပါနော်။
(၂) လှုပ်လှုပ်ရှားရှားနေပါ

ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုကြောင့် ဦးနှောက်ထဲမှာ အောက်ဆီဂျင်ပမာဏကိုတိုးစေပြီး နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းနဲ့ ဆီးချိုရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေလျော့နည်းစေတယ်၊ စိတ်ဖိစီးမှုဟော်မုန်းတွေကိုလျော့ကျစေတယ်၊ ဦးနှောက်တွင်းအကျိုးပြုဓာတုပစ္စည်းတွေရဲ့သက်ရောက်မှုအစွမ်းကို တိုးမြင့်စေပါတယ်။

လှုပ်ရှားမှုအတွင်း ဟော်မုန်းတချို့ထွက်ရှိမှုမြင့်တက်လာပြီး မှတ်ဉာဏ်ကိုကောင်းမွန်စေပါတယ်။ အထိုင်မများစေဘဲ အတော်အသင့် ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်းလေးတွေကို မကြာခဏလုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် ဦးနှောက်နဲ့မှတ်ဉာဏ်ပြန်ကောင်းလာပါလိမ့်မယ်။
(၃) တရေးအိပ်ပါ

အရွယ်ရောက်ပြီးသူတိုင်းဟာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကိုထိန်းသိမ်းနိုင်ဖို့ တစ်ညကို အိပ်ချိန်ရ နာရီကနေ ၉နာရီအတွင်းရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အိပ်စက်ခြင်းက ကာလတိုမှတ်ဉာဏ်နဲ့ ကာလရှည်မှတ်ဉာဏ်တို့ကို စုစည်းခိုင်မာစေဖို့ အကူအညီပေးပါတယ်။ အိပ်စက်ပြီးတဲ့နောက် အချက်အလက်တွေကို နေရာချထား သိမ်းဆည်းတာနဲ့ မှတ်ဉာဏ်လုပ်ဆောင်ချက်တွေမှာ ပိုကောင်းလာလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အိပ်ရေးပျက်တဲ့သူတွေမှာ မှတ်ဉာဏ်မကောင်းတာ ပိုသိသာပါတယ်။

နာရီဝက်၊ တစ်နာရီလောက် တရေးအိပ်ပေးတာက ဦးနှောက်ဉာဏ်စွမ်းကို တိုးတက်စေနိုင်တယ်လို့ သုတေသနတွေက တွေ့ရှိထားပါတယ်။
(၄) ဦးနှောက်ကို လေ့ကျင့်ပေးပါ

ဦးနှောက်ကိုအလုပ်ပေးတဲ့ နည်းလမ်းတွေ၊ ကစားနည်းတွေက တကယ်အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဦးနှောက်သုံးရတဲ့ ကစားနည်းတွေ၊ ဂိမ်းတွေ ဒါမှမဟုတ် စဉ်းစားရတဲ့အလုပ်မျိုး လုပ်ကြည့်ပါ။ ပဟေဠိလေးတွေဖြေကြည့်ပါ။ ဖုန်းနဲ့ ကွန်ပျူတာတွေ အားကိုးနေမယ့်အစား ဖုန်းနံပါတ်၊ လိပ်စာ၊စတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ကိုယ်တိုင်ရအောင်မှတ်သားကြည့်ပါ။

မေ့နေတဲ့အရာကို ရုပ်ပုံ၊စာလုံးတို့နဲ့ အတွေးထဲပြန်ပုံဖော်ကြည့်ပါ။ မေ့နေတာကို ဒီအတိုင်းမထားလိုက်ဘဲ တတ်နိုင်သလောက် စဉ်းစားကြည့်ပါ။ အတင်းညှစ်ပြီးတွေးတာထက် အခြားအရာတွေနဲ့ ဆက်စပ်တွေးရင်း ပြန်ဆွဲယူတာက ဦးနှောက်အတွက် လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုပါပဲ။
(၅) ဝန်ထုပ်တွေကိုပစ်ချပြီး စိတ်ကိုဖြေလျှော့ပါ

ကာလတာရှည်နေတဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုက ဦးနှော်က်ကို ဘယ်လိုမှကောင်းကျိုးမပေးနိုင်ပါဘူး။ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ဦးနှောက်ဆဲလ်တွေကို ပျက်စီးစေပြီး hippocampus အပိုင်းကို ထိခိုက်စေတယ်၊ မှတ်ဉာဏ်ဆုတ်ယုတ်စေနိုင်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှုကိုအရင်ဖြေရှင်းတာက မှတ်ဉာဏ်ပြန်ကောင်းစေဖို့ နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

တရားထိုင်တာ၊ သီချင်းနားထောင်တာတွေက စိတ်ဖိစီးမှုကို သက်သာစေတဲ့ နည်းလမ်းတွေပါ။ ဒါမှမဟုတ် စိတ်ပြေလက်ပျောက် ကိုယ်ဝါသနာပါရာတစ်ခုခုကို လုပ်လို့လည်း ရပါတယ်။
ဤဆောင်းပါးကို Mizzima ၏ မိတ်ဘက် ကျန်းမာရေးနှင့် ဆေးပညာဝက်ဘ်ဆိုဒ် hellosayarwon.com မှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်။