ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင်ဆယ်လ်မန်က 'sportswashing' ဆိုတဲ့ အားကစားနဲ့အတူ ပြန်လည်ဆေးကြောသန့်စင်ခြင်း စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူအနေနဲ့ ဂရုမစိုက်ကြောင်း ပြောပါတယ်။

ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံဟာ ၎င်းရဲ့ နိုင်ငံတကာဂုဏ်သတင်းကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် အားကစားမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နှံပြီး ကျော်ကြားတဲ့ ပြိုင်ပွဲတွေကို အသုံးပြုနေတယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရပါတယ်။

ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားရဲ့ လူထု ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုရန်ပုံငွေအဖွဲ့အစည်း Public Investment Fund (PIF)ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ နယူးကာဆယ်ယူနိုက်တက်ကို လက်လွှဲရယူပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး LIV Golf ကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။

"sportswashing က ကျနော့် GDP ၁ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာမယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ sportswashing ကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မှာပါ"လို့ ဘင်ဆယ်လ်မန်က ပြောပါတယ်။

"ကျနော် [sportswashing အသုံးအနှုန်းကို] ဂရုမစိုက်ပါဘူး။ ကျနော့်မှာ အားကစားကနေ GDP တိုးတက်မှုနှုန်း ၁ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး နောက်ထပ် ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ကျနော် မျှော်လင့်နေပါတယ်။

"ခင်ဗျား ခေါ်ချင်သလို ခေါ်လိုက်ပါ၊ ကျုပ်တို့က အဲဒီ ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ရပါလိမ့်မယ်။"လို့ သူက Fox News ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဆော်ဒီအာရေးဗီးယာဟာ အရင်နှစ်က တစ်ရက်တည်းမှာ အမျိုးသား ၈၁ ဦးကို ကွပ်မျက်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တာ၊ လိင်တူဆက်ဆံတာကို ရာဇဝတ်မှု၊ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့် ကန့်သတ်တာနဲ့ ယီမင်မှာ စစ်ပွဲဖြစ်တာတွေနဲ့အတူ ၎င်းရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကြောင့် ပြစ်တင်ဝေဖန်ခြင်းခံခဲ့ရတာပါ။

အစိုးရကို ဝေဖန်တဲ့ ထင်ရှားတဲ့ ဝေဖန်ရေးသမားတစ်ဦးဖြစ်သူ အမေရိကန်အခြေစိုက် ဆော်ဒီသတင်းထောက် ဂျာမယ်လ် ခါရှော့ဂီ ၂၀၁၈ အသတ်ခံရမှုကြောင့် ၎င်းရဲ့နိုင်ငံတကာစင်မြင့်မှာ ဆိုးရွားစွာ ပုံပျက်ခဲ့ပါတယ်။

ဆော်ဒီအစိုးရဟာ ကာလကြာရှည် နာမည်ပျက်နေတဲ့ ပြဿနာတွေကနေ အာရုံပြောင်းစေဖို့ အားကစားကို အသုံးချနေတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဆော်ဒီအာဏာပိုင်တွေက ဒီစွပ်စွဲချက်တွေကို ပယ်ချပြီး အားကစားမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာဟာ 'Vision 2030' မဟာဗျူဟာရဲ့ အဓိကအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုပါတယ်။

နိုင်ငံရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာ ကြွယ်ဝမှုရန်ပုံငွေမှာ ခန့်မှန်းခြေ ပိုင်ဆိုင်မှု ဒေါ်လာ ၆၂၀ ဘီလီယံ (ပေါင် ၅၅၀ ဘီလီယံ) ရှိပါတယ်။

နယူးကာဆယ်အသင်းဥက္ကဋ္ဌ ယာဆာ အယ်လ်-ယူမေယန်ဟာ ဘင် ဆယ်လ်မန်က ချုပ်ကိုင်ထားတဲ့ PIF ရဲ့အုပ်ချုပ်ရေးမှူးဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့သည့်ရာသီက ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ်အသင်းရဲ့ အစိမ်းနဲ့ အဖြူပါ တတိယဝတ်စုံဟာ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားလက်ရွေးစင်အသင်းဝတ်စုံနဲ့ ဆင်တူပြီး အဲဒီဝတ်စုံထွက်လာချိန်မှာ နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့ (Amnesty International) ဒါဟာ sportswashing ရဲ့ "ရှင်းလင်းတဲ့ သက်သေ အထောက်အထား"ဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။

ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားဟာ ဒီဇင်ဘာမှာ ကလပ်ကမ္ဘာ့ဖလားကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမှာဖြစ်ပြီး ဖီဖာရဲ့ အဓိကပြိုင်ပွဲရပ်ကြီးကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ကျင်းပမှာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ ၂၀၃၀ ဒါမဟုတ် ၂၀၃၄ မှာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပဖို့ မျှော်မှန်းထားပါတယ်။

ကာတာရဲ့ ၂၀၂၂ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို အငြင်းပွားဖွယ်ရာ အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပတာဟာ လိင်တူ ဆက်ဆံတာတွေအပေါ် ၎င်းရဲ့ ရပ်တည်ချက်၊ ၎င်းရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးမှတ်တမ်းနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအပေါ် ဆက်ဆံပုံကြောင့် ဝေဖန်မှုတွေ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။

PIF ဟာ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားထိပ်တန်းကလပ်လေးခုဖြစ်တဲ့ အယ်လ်-အဟီလီ၊ အယ်လ်-ဟီလာ, အယ်လ်-အီတီဟတ်နဲ့ အယ်လ်နာဆာတို့ကို ထိန်းချုပ်ထားပြီး ဒီအသင်းတွေဟာ ခရစ္စတီယာနို ရော်နယ်လ်ဒိုနဲ့ ဘလွန်းဒီအော်ဆုရှင် ကာရင် ဘန်ဇီမာတို့အပါအဝင် မကြာသေးခင် ရာသီတွေအတွင်း နာမည်ကြီး ခေါ်ယူမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၂ မှာ အကျိုးအမြတ်များတဲ့ LIV Golf စီးရီးကို စတင်တာဟာ အမျိုးသားပြိုင်ပွဲရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရတဲ့ အယ်လ်-ယူမေယန်နဲ့အတူ တနှစ်အကြာ အနှောက်အယှက်ဖြစ်ပြီးနောက် ဇွန်လမှာ PIF နဲ့ ပေါင်းစည်းဖို့ သဘောတူညီခဲ့တဲ့ PGA Tour နဲ့ DP World Tour တို့ကို ဦးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

ကာလရှည်သဘောတူညီချက်ရဲ့ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် F1 အဖွင့်ပြိုင်ပွဲကို ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားမှာ ၂၀၂၁ မှာ ကျင်းပဖို့ Formula 1 ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုလည်း လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံ ခုနစ် ကြိမ်ရ လူးဝစ် ဟာမီလ်တန်က ဆော်ဒီအာရေဗျမှာ ၎င်းရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးစံချိန်ကို ၂၀၂၂ ဂရင်းပရီပြိုင်ပွဲမတိုင်ခင် တိုးတက်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပြီး သူ့အနေနဲ့ နိုင်ငံတွင်းမှာ ကားပြိုင်ပွဲက အဆင်မပြေကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံအဆင့် လက်ဝှေ့ထိုးပွဲတွေကိုလည်း ဆော်ဒီအာရေဗျမှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ အန်တိုနီ ဂျော်ရှုက ၂၀၁၉ မှာ ရီယော့ဒ်မှာ အန်ဒီ ရူဇ်ကိုအနိုင်ယူပြီး အရင်နှစ် ဂျဒ်ဒါမှာ Oleksandr Usyk ကို မရှုံးခင် သူဟာ "ဒီနေရာမှာ လက်ဝှေ့ထိုးပွဲအတွက်"ရှိခဲ့ကြောင်း ပြောပါတယ်။

ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားဟာ ၎င်းရဲ့ ရာသီကုန် WTA Finals ကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမှာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမျိုးသမီးတင်းနစ်ပြိုင်ပွဲနဲ့လည်း ဆွေးနွေးထားပါတယ်။

(BBC)