ထိုင်ဝမ်နှင့် မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံလုံးရှိ အခြေအနေများသည် တရုတ်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် တစ်ခုတည်းသော အပြန်အလှန် ဆက်နွယ်မှုရှိသည့် ပဋိပက္ခများ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်က အသိအမှတ်ပြုရန် လိုသည်။ 

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလက မြန်မာနိုင်ငံတွင် အာဏာသိမ်းခဲ့သော စစ်အာဏာရှင်များအတွက် နိုင်ငံ၏ ပါဝါဖြစ်သော သံတမန်ရေး၊ သတင်းအချက်အလက်၊ စစ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးကဏ္ဍအားလုံးတွင် တရုတ်က ၎င်း၏ ထောက်ခံမှုကို တိုးမြင့်လာပြီး အရှေ့တောင်အာရှ နှင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် တရုတ်၏ ကြီးထွားလာနေသော သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို တန်ပြန်ရန် အမေရိကန်သည် အပြုသဘောဆောင်သော ချဉ်းကပ်မှုပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သည်။  

လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီရေးအပြင် အမေရိကန် အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားများနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက် ပြိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ ကဏ္ဍများအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်၏ မူဝါဒကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ချမှတ်သင့်ကြောင်း ပြောကြားလိုသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပေါင်းစည်းမှုကို တားဆီးရာတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ 

အမေရိကန်သည် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာတဝှမ်းတွင် ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် ထောက်ခံအားပေးသည့် ရှည်လျားသောသမိုင်းကြောင်းရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုများကို ထောက်ခံပြီး ယခင်စစ်အစိုးရများအပေါ် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ထားသော်လည်း ထို အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများသည် မကြာသေးမီက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုနှင့် ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားသူများကို နှိမ်နင်းမှု များအတွက် တားဆီးနိုင်ရန် လုံလောက်မှုမရှိကြောင်း ပြသနေသည်။ 

ကျွန်တော်သည် ၂၀၀၃ ခုနှစ် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီ အက်ဥပဒေ၊ Tom Lantos Block Burmese JADE (စစ်အစိုးရ၏ ဒီမိုကရေစီ ဆန့်ကျင်ရေး ကြိုးပမ်းမှု)၊ ၂၀၀၈ ခုနှစ် အက်ဥပဒေနှင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်သည့် အခြားသော လွှတ်တော် ဆုံးဖြတ်ချက်များများအတွက် တာဝန်ယူလုပ်ဆောင်သော ဝါရှင်တန် အခြေစိုက် မြန်မာ စည်းရုံးရေး အဖွဲ့အစည်းများထံသို့ Open Society Foundations မှ ပံ့ပိုးပေးသော ထောက်ပံ့ကူညီမှုများအတွက် ၂၀၀၀ ခုနှစ်များအတွင်းတွင်  ပူးတွဲ စီမံခန့်ခွဲမှု တာဝန်ယူခဲ့သည်။  

ထိုအချိန်က ကျွန်တော်သည် မြန်မာနိုင်ငံကို အဓိက အာရုံစိုက်ခဲ့ပြီး အမေရိကန် အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားကို လုံးဝ မျက်ကွယ်ပြုခဲ့သည်။ တစ်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လာ၍ အခြေချ နေထိုင်ရန်လည်း စဉ်းစားခဲ့သည်။ ကျွန်တော်သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသားဖြစ်လာပြီး နောက်နှစ်တွင် ကျွန်တော်၏သားကို New York တွင်မွေးဖွားခဲ့ရာ ကျွန်တော်၏အမြင်နှင့် ရပ်တည်ချက်များသည် ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ 

ကျွန်တော်၏ မိသားစုဝင်များနှင့် ဆွေမျိုးရင်းချာများ နေထိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမေရိကန် အမျိုးသား အကျိုးစီးပွားနှင့် ဒီမိုကရေစီ အရေး နှစ်ခုစလုံးတွင် ကျွန်တော်၏ ရာထူးတာဝန်များကို မြှုပ်နှံထားခြင်းဖြင့် နှစ်နိုင်ငံ အကျိုးစီးပွားကို ထမ်းဆောင်ရန် တာဝန်ရှိလာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ စစ်ဒဏ်ခံနေရသော ရပ်ရွာမျာ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတွင် ကူညီပေးရင်းဖြင့် အမေရိကန်အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရန် မျှတသော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ချမှတ်ရာတွင် ကျွန်တော်၏ အခွန်ငွေများအား အသုံးပြုနေသည်ကို မြင်တွေ့လိုသည်။ 

တရုတ်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၎င်း၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ချဲ့ထွင်ရန် လက်တွဲလုပ်ဆောင်နေပြီး အခြေခံအဆောက်အအုံဆိုင်ရာ စီမံကိန်းများတွင် ကြီးကြီးမားမား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် စစ်အစိုးရအား စစ်ရေးပံ့ပိုးကူညီမှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။ ဤသို့ တရုတ်၏ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု တိုးမြှင့်ခြင်းသည် အနာဂတ်တွင် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် အမေရိကန်နှင့် မဟာမိတ်များ၏ လုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားကို ပျက်ပြားစေသည့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသို့ ဝင်ရောက်နိုင်မှုမှ တစ်ဆင့် ဒေသတွင်း အားသာချက်များ ရရှိလာနိုင်သည်။ 

အမေရိကန်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးပါမှုကို အသိအမှတ်ပြုပြီး ပိုမိုတက်ကြွသော ရပ်တည်ချက် ထားရှိရန် လိုအပ်သည်။ ယင်းတွင် ဒီမိုကရေစီလိုလားသော တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို ပိုမိုပံ့ပိုးပေးခြင်း၊ စစ်အစိုးရအပေါ် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ အားကောင်းလာစေရန်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို တန်ပြန်ရန် အခြားဒေသဆိုင်ရာ အရေးပါသူများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ဝါရှင်တန်မှ မူဝါဒချမှတ်သူများသည် အမေရိကန်-ထိုင်း ဆက်ဆံရေးကို ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်နေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ ဗျူဟာမြောက် တည်နေရာကြောင့် ဒေသတွင်းရှိ အမေရိကန်လုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားများကို ထမ်းဆောင်ရာတွင် ပိုမိုအရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။ 

ကျွန်တော့်အနေဖြင့် ဝါရှင်တန်တွင် အတိုက်အခံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ (NUG) အပါအဝင် သက်ဆိုင်သူများကို မြန်မာသရုပ်ဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံရန် အမေရိကန်-မြန်မာ ဦးဆောင်သော ၅၀၁ (ဂ) ၃ အဖွဲ့အစည်းကို လည်ပတ်နေသည်။ ရုံးကိုအထောက်အကူပေးသော ကူညီဆောင်ရွက်မှုများ၊ ဖဲကြိုးများဝယ်ယူခြင်းမှ စ၍ အဆာပြေ စားစရာများ မှာယူခြင်း ပေးခြင်းကဲ့သို့သော  လှုပ်ရှားမှုများစွာကို ဆောင်ရွက်ပေးနေပြီး US နှင့် NUG အကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်သော အလွတ်သဘောအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့အနေဖြင့် ကျွန်တော် တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။  

အမေရိကန်အစိုးရသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်က NUG ၏ ဝါရှင်တန် ရုံးခန်းဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားသို့ လက်ထောက် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အူဇရာဇီယာ ကို စေလွှတ်ခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏ မိန့်ခွန်းသည် NUG သို့ လူသားခြင်း စာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များ ပေးမည့် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှောင်းပိုင်းမှ ထွက်ပေါ်လာသော သမ္မတ ဘိုင်ဒန် အစိုးရ မှ အတည်ပြုပေးထားသည့် Burma Act ဥပဒေ အပေါ် ထားရှိသော မျှော်လင့်ချက်များနှင့် လွဲချော်သွားခဲ့သည်။ မြန်မာကျေးလက်နေ ပြည်သူများသည် အမေရိကန်၏ အကူအညီကို စောင့်မျှော်နေရင်း တရုတ်နှင့် ရှရှား၏ ထောက်ပံ့မှုဖြင့် မြန်မာစစ်တပ်မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို အကာအကွယ်မဲ့စွာ ကြုံတွေ့ ခံစားခဲ့ကြရပြီး လူပေါင်းထောင်နှင့်ချီ သေဆုံးခဲ့ကြရသည်။ စစ်ကိုင်းဒေသတွင် ကျွန်တော့်၏ ဝမ်းကွဲ ညီအစ်ကိုမောင်နှစ်မ  ၂ ဦးအပါအဝင် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများစွာ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ကြရပြီး အိမ်ခြေလေးပုံတစ်ပုံကျော် ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ 

၂၀၂၂ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အမျိုးသားလုံခြုံရေး မဟာဗျူဟာတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့၏ ရန်လိုမှုကို တားဆီးရန် အမေရိကန်သည် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် အဆိုပါနိုင်ငံများ၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု အရှိန်မြှင့်နေချိန်တွင် ဘိုင်ဒင် အစိုးရသည် အထူးသဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့တွင် ဟန့်တားမှု မဟာဗျူဟာ ကို အကောင်အထည်ဖော်ရာ၌ နှေးကွေးနေသည်။  

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် တရုတ်သည် မြန်မာစစ်တပ် အပါအဝင် အဓိကလူမျိုးစုများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ပြု၍ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု တိုးမြှင့်ခြင်းသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကို ၎င်း၏ ရေရှည်ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု အကြံပြုလိုသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အမေရိကန်သည် ၎င်း၏ စိတ်ဝင်စားမှုကို ထိုင်ဝမ် နိုင်ငံပေါ်တွင်သာ အာရုံစိုက် ထား၍ မြန်မာနိုင်ငံကို လျစ်လျူရှုခြင်းသည် ထိုင်ဝမ်ကို ပိုမိုအန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်။ 

ယခင်အတွေ့အကြုံများအရ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အမေရိကန်၏ စိတ်ပါဝင်စားမှု ကင်းမဲ့ခြင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံကို မလိုလားအပ်သော သြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်ခွင့်ရစေရန် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသို့ တရုတ်နိုင်ငံကို “နောက်ဖေးတံခါး” မှ ဝင်ရောက်စေ၍ ထိုလမ်းကြောင်းမှ “မလက္ကာရေလက်ကြား”သို့ လမ်းကြောင်းပေါက်စေမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် မလက္ကာရေလက်ကြားကို ဗျူဟာမြောက် အစားထိုးရွေးချယ်ပေးသည်နှင့် တပြိုင်နက် ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်အတွက် လွယ်ကူသွားမည်ဖြစ်သည်။ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် မဟာဗျူဟာပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်လာသည်နှင့်အမျှ အမေရိကန်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားများနှင့် မဟာဗျူဟာ ပြိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ရှားမှုများ ပါဝင်သော မူဝါဒနှစ်ရပ်ကို  ချဲ့ထွင်ခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် လွှမ်းမိုးမှုနှင့် အထောက်အပံ့များ တိုးမြှင့်လာခြင်းနှင့်  အတူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေး ကြိုးပမ်းမှုအပေါ် အပြုသဘောဆောင်သော အကျိုးသက်ရောက်မှုများ ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ 

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည် အမေရိကန်၏ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသ အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားကို အကောင်အထည်ဖော်နေစဉ်အတွင်း အပြုသဘောဆောင်သော ချဉ်းကပ်မှုနှင့် ၎င်း၏ ကတိကဝတ်များကို ပြသရန် အရေးကြီးသော အခွင့်အလမ်းတစ်ရပ်ကို ပေးအပ်နေသည်။ အမေရိကန်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးပါမှုကို အသိအမှတ်ပြုပြီး ဒေသတွင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကြီးထွားလာနေသော သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို တန်ပြန်ရန် ခြေလှမ်းများ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရန်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ စစ်ဘေးဒဏ်ခံ လူ့အဖွဲ့အစည်းများကို အကျိုးပြုရန်  မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အမေရိကန်၏ မူဝါဒကို ဗျူဟာမြောက် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်နေသည်။