အောက်တိုဘာ ၁၅
အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) အနေဖြင့် ယခုလထဲ အွန်လိုင်းကနေ ကျင်းပမည့် အာဆီယံထိပ်သီးတွေ့ဆုံပွဲတွင် မြန်မာအာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်ကို တက်ခွင့်ပြုလိုက်ပါက အဖွဲ့အပေါ် အများလက်ခံ ယုံကြည်မှုကို လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးသွားရလိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တီယိုဒိုရို လော့ဆင်က အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်တွင် သတိပေးစကားဆိုခဲ့သည်။
“ကျွန်တော်တို့ (မြန်မာ) ကို ဆက်ပြီးတော့ ခပ်တန်းတန်း ဆက်ဆံနိုင်ပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် တကယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ တနည်းနည်းနဲ့ အလျှော့ပေး လိုက်လျောလိုက်မယ်ဆိုရင် စစ်မှန်တဲ့ ဒေသဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နာမည်အဆင့်အတန်းနဲ့ အများလက်ခံ ယုံကြည်နိုင်မှုဟာ ပျောက်ကွယ်သွားပါလိမ့်မယ်” ဟု လော့ဆင်က သြစတြေးလျ think tank (နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အကြံပေးအဖွဲ့) Lowy Institute က ကမကထပြုသည့် Zoom အခမ်းအနားတစ်ခုတွင် ပြောခဲ့သည်။
အောက်တိုဘာ ၂၆-၂၈ ရက်တွင် ကျင်းပမည့် အာဆီယံညီလာခံကနေ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို ချန်လှပ်ထားခဲ့မည်လား ဆိုသည်နှင့် ပတ်သက်ပြီး အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်၌ လော့ဆင် အပါအဝင် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ ဆွေးနွေးပွဲ မတိုင်မီ အဆိုပါ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၏ မှတ်ချက်စကား ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။
ယင်းမတိုင်မီကလည်း မြန်မာအာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်ကို ထိပ်သီးတွေ့ဆုံပွဲ မဖိတ်ကြားရေးအတွက် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ချို့ ဆွေးနွေးမှုများ ရှိခဲ့ကြောင်း မြန်မာဆိုင်ရာ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် အာရီဝမ် ယူဆွတ်ဖ်က ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က ရိုက်တာကို ပြောခဲ့သေးသည်။
မလေးရှား၊ စင်ကာပူနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့က မင်းအောင်လှိုင်ကို ညီလာခံကနေ ဖယ်ထုတ်ရေးကို ထောက်ခံထားကြကြောင်း၊ သို့သော် အာဆီယံ နိုင်ငံ ကိုးနိုင်ငံအကြား အများသဘောဆန္ဒတစ်ခု ထွက်ပေါ်ရရှိစေရေးအတွက် တိုက်တွန်းလုပ်ဆောင်နေခဲ့ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များကို ကိုးကားပြီး ရိုက်တာက အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်တွင် ဖော်ပြသည်။
လော့ဆင်က မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကို ရှေ့လာမည့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများကနေလည်း ချန်လှပ်ထားရေးကို ထောက်ခံကြောင်း ထုတ်ဖော်ခဲ့သလို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိ ပစ်ပယ်ထားရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ရှေ့ကာလတွင် ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်လိုကြောင်း ၎င်းက ပြောခဲ့သည်။
“ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျွန်တော့်ရဲ့ အာဆီယံ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့အတူ ဆွေးနွေးသွားပါမယ်၊ ပထမအချက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရင် မူလအတိုင်း အခြေအနေမျိုး ပြန်ရောက်တာကို ကျွန်တော် မြင်တွေ့လိုပါတယ်၊ ဒါ ကျွန်တော့် သဘောထားပါ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသည့် ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်၏ နေရာကဏ္ဍတစ်ခုကနေ ပါဝင်စေရန် လိုအပ်သည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် အမေရိကန်၏ ပထမဆုံးသမ္မတ ဂျော့ဂျ် ဝါရှင်တန်၏ သမီးလိုမျိုး တူညီသော အနေအထားတစ်ခုတွင် ရှိနေကြောင်း၊ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် “သူမ၏ ဖခင်သည် ယင်းနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့သလို၊ သူမ၏ ဖခင်သည် ယင်းစစ်တပ်ကိုလည်း ထူထောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်၍ ဖြစ်ကြောင်း လော့ဆင်က ပြောခဲ့သည်။
“ခင်ဗျားအနေနဲ့ သူမကို ညီမျှခြင်းထဲကနေ ထုတ်လို့ မရနိုင်ပါဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ထို့ပြင် ၎င်းက မြန်မာစစ်တပ်သည် ရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ စစ်တပ်မရှိလျင် နိုင်ငံသည် မင်းမဲ့စရိုက် ငရဲတွင်း တစ်ခု ဖြစ်လာလိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ပြောသည်။
