(NLD ပါတီ၏ ရွေးကောက်ပွဲကြေညာစာတမ်းတွင် အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့ပါက “ဗဟိုဘဏ် ကို အမှန်တကယ် သီးခြားလွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်ခွင့်ပြုမည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်)
ဗဟိုဘဏ်၏ ထိပ်ပိုင်းနေရာတစ်ချို့ကို NLD အစိုးရက စတင်ပြောင်းလဲတော့မည်ဖြစ်သည်။
လာမည့် ဇူလိုင်လကုန်တွင် သက်တမ်းစေ့သွားသော ဗဟိုဘဏ် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ နှစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးဆက်အောင်နှင့် ဒေါ်ခင်စောဦးတို့၏ နေရာကို အစားထိုးမည်ဖြစ်သည်။
ဥပဒေအရ သက်တမ်းကုန်ဆုံး၍ အစားထိုးခြင်းဖြစ်သော်လည်း NLD အစိုးရလက်ထပ် ဗဟိုဘဏ် အပြောင်းအလဲအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုမြင့်တက်နေကြပြီး အချို့ကလည်း အစိုးရမူဝါဒများကို အကောင်အထည် ဖော်မည့်သူများကို လဲလှယ်ခြင်းဟုလည်း ရှုမြင်ကြသည်။
ဘဏ်လောကအတွင်းတော့ AGD ဘဏ်တွင် အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာလုပ်ကိုင်ခဲ့ဖူးသည့် ဦးစိုးသိန်းနှင့် လက်ရှိ ဗဟိုဘဏ်တွင်ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ခန့်အပ်ထားသည့် ဦးဘိုဘိုငယ်တို့ကို ဒုဥက္ကဋ္ဌများအဖြစ်ခန့်အပ်မည်ဟုလည်း သတင်းများထွက်ပေါ်နေသည်။
ရဲရင့်သော အပြောင်းအလဲများနှင့် ရှေ့ဆက်သင့်
ဆန်စပါး၊ မော်တော်ကားနှင့် ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန် လုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်နေသည့် ဒေါက်တာစိုးထွန်းကမူ ယခု အပြောင်းအလဲမှ ဘဏ်ဝန်ဆောင်မှုများ တိုးတက်ရန် မျှော်လင့်နေသည်။
“ကျွန်တော်တို့က အများကြီးပြောစရာမလိုဘူး၊ အိမ်နီးချင်းဖြစ်တဲ့ ထိုင်းတို့၊မလေးရှားတို့မှ ရတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေလောက်ရရင် ကျွန်တော်တို့အတွက် ပိုပြီးအဆင်ပြေလာလိမ့်မယ်။ အဲလိုဟာမျိုးလုပ်ပေးနိုင်တဲ့ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့မျိုးခန့်အပ်နိုင်ရင် ပိုကောင်းမယ်” ဟုသူ မျှော်လင့်နေသည်ကို ပြောပြသည်။
မည်သူဖြစ်လာမည်ကို အတိအကျမသိသေးသော်လည်း အချို့ကတော့ အစိုးရသစ်က တိုင်းပြည်ငွေကြေးကဏ္ဍအတွက် ရဲရဲဝင့်ဝင့် အပြောင်းအလဲလုပ်မည့်သူများခန့်အပ်ပြီး ဗဟိုဘဏ်ကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးရန် လိုလားနေကြသည်။
“လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ ဗဟိုဘဏ်ကို ငွေကြေးမူဝါဒ အကောင်အထည်ဖော်ခိုင်းမယ်ဆိုရင်တော့ စီးပွားရေး ပိုကောင်းလာမယ်”ဟု ပြည်တွင်း၌ ကတ်ငွေကြေးစနစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်နေသည့် Myanmar Payment Union အဖွဲ့၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဦးဇော်လင်းထွဋ်ကပြောဆိုသည်။
အဟောင်းရဲ့ အပြောင်း
၂၀၁၃ ခုနစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်ဥပဒေအသစ်ကို ပြဌာန်းပြီးနောက် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်မှ သီးခြားရပ်တည်ခဲ့သော ဗဟိုဘဏ်သည် ဒေသတွင်းတွင် များစွာနောက်ကျကျန်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ငွေရေးကြေးရေးကဏ္ဍကို စတင်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။
နိုင်ငံခြားဘဏ်များကို ဘဏ်ခွဲစတင်ဖွင့်ခွင့်ပေးခြင်း၊ နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းများကို နှုန်းရှင်သတ်မှတ်ပေးခြင်း၊ ကတ်စနစ်၊ မိုဘိုင်းဘဏ်စနစ်များကို စတင်ထိတွေ့ခွင့်ပေးလာခြင်းများမှာ ဗဟိုဘဏ်၏ အထင်ကရ ကြိုးပမ်းမှုများဖြစ်သည်။
“ဒါတွေကတော့အထင်ကရ အပြောင်းအလဲတွေပါ။ တိုင်းပြည်အတွက်လည်း အကျိုးရှိပြီး ကြိုဆိုရမှာပါ။”ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာစိုးထွန်းက အသိအမှတ်ပြုသည်။
ပြည်တွင်းစီပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ လိုလားနေကြသည့် လိုင်စင်ရ နိုင်ငံခြားဘဏ်ခွဲများကို ပြည်တွင်း၌ လက်လီဘဏ်လုပ်ငန်အချို့ လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်းလည်း ဗဟိုဘဏ်၏ တာဝန်ရှိသူများက ပြောဆိုထားသည်။
ဘဏ်အချင်းချင်း ငွေကြေးရောင်းဝယ်ခြင်းပြုလုပ်မည့် ဈေးကွက်များကို အကောင်အထည်ဖော်နေခြင်းများမှာ ကောင်းမွန်ပြီး ငွေကြေးမူဝါဒဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများတွင် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အောင်မြင်သည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်ကြောင်း Myanmar Payment Unione ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဦးဇော်လင်းထွဋ်က ထောက်ပြသည်။
“သီအိုရီအရပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီသက်တမ်းအတွင်း ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေက တော်တော်လေးလုပ်နိုင်တယ်လို့ပြောရမယ်”ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
အားမရှိတဲ့ ထိန်းကျောင်းမှု
ဥပဒေများ၊မူဝါဒများ ချမှတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဘဏ်ပညာရှင်များကတော့ ဗဟိုဘဏ်တွင်လိုအပ်ချက်များရှိနေသေးသည်။
“အားမရတာတော့ အများကြီးပဲ။ ငွေရေးကြေးရေးပေါ်လစီပေါ့။ ဒီတိုင်းပြည်မှာ Treasure Bond တွေ Treasure Billတွေ အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့နေရာမှာလည်း နည်းနည်းလေးနှောင့်နှေးတယ်”ဟု ဗဟိုဘဏ်၏ ရာထူးကြီးပိုင်းတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသည့် ဘဏ်ပညာရှင်ကြီးတစ်ဦးက ဆိုသည်။
ဒေါ်လာအပါအဝင် ငွေကြေးနှင့် ဈေးကွက်ထိန်းကျောင်းမှုများတွင်လည်း အားနည်းနေဆဲဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် လုပ်ငန်းရှင်များမှာ ပြင်ပငွေကြေးဈေးကွက်များကို အားကိုးနေရသေးသည်။
“ပြင်ပဈေးကွက်ကို မထိန်းချုပ်နိုင်ရင် သိမ်းသွင်းဖို့လိုတယ်။ အဲဒါတွေကို မလုပ်တတ်မကိုင်တတ်ဖြစ်နေတော့ ပြင်ပဈေးကွက်ကကြီးစိုးပြီး ဗဟိုဘဏ်က နောက်လိုက်ဖြစ်နေတယ်”ဟု အဆိုပါ သက်တမ်းရင့် ဘဏ်ပညာရှင်ကြီးက စိတ်ပျက်လက်ပျက်ပြောဆိုသည်။
နိုင်ငံအတွက် အရေးပါသည်ဟုဆိုကာ ချမှတ်ပြင်ဆင်ထားသည့် မုူဝါဒများနှင့် စည်းမျဉ်းများကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့် အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများတွင် အားနည်းနေသေးသည်ဟုလည်း ဦးဇော်လင်းထွဋ်က ထောက်ပြသည်။
“ဥပမာ ပြောရရင် ပြည်တွင်းပေးချေမှုမှာ ကျပ်ငွေသုံးဖို့ ဗဟိုဘဏ်က စည်းမျဉ်းထုတ်ထားတယ်။ ကျွန်တော်သိသလောက်ဆိုရင် အဲဒါကို ဗဟိုဘဏ်က နှစ်ခါတောင်ပြန်ထုတ်ထားတာ။ ဒါပေမယ့် အခုအထိ ဒေါ်လာနဲ့ကောက်နေသေးတယ်”ဟု သူက ပြောပြသည်။
ထိုသို့ ဒေါ်လာများဖြင့်အသုံးကောက်ခံခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းတွင် နိုင်ငံခြားငွေကြေးအသုံးပြုမှုတွင်ကျယ် လာပြီး ဒေါ်လာဈေးမြင့်တက်ရခြင်းများတွင် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုအဖြစ်ပါဝင်နေသည်။
“ညွှန်ကြားချက်တွေမလိုက်နာဘူး။အဲဒါကို အရေးမယူတာတွေအခုထိ တွေ့နေရတယ်။အဲလိုဖြစ်တာလည်း တခြားအကြောင်းတော့ရှိရင်ရှိမှာပေါ့လေ။ မလိုက်နာဖူးဆိုရင်လည်း အရေးယူရမယ်။အဲလိုလုပ်မှ မူဝါဒတွေက ပိုအောင်မြင်ပြီး တိုးတက်မယ် ”ဟု ဦးဇော်လင်းထွဋ်က ပြတ်ပြတ်သားသားဆိုသည်။
လောင်းရိပ်လွှတ်မှာလား
ပြီးခဲ့သည့်ကာလများတွင်တော့ ဗဟိုဘဏ်၏ အချို့အပိုင်းများတွင် အစိုးရ၏ လောင်းရိပ်အောက်တွင် ဝင်ရောက် စွပ်ဖက်မှုများရှိခဲ့သည်ဟု ဝေဖန်မှုများရှိနေကြသည်။
“လောင်းရိပ်က စာရွက်ထဲမှာတော့ လွတ်တယ်လို့ပြောရမှာပဲ။လက်တွေ့လုပ်ဆောင်တဲ့အခါမှာတော့ လောင်းရိပ်မလွတ်တာတွေ၊ အပေါ်ကဝင်စွက်ဖက်တာတွေတော့ တွေ့နေရတယ်။ဒါတွေကလည်း သူတို့ဟာ သူတို့ အကြောင်းတော့ရှိမှာပေါ့လေ” ဟု MPU အဖွဲ့အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဦးဇော်လင်းထွဋ်က ထောက်ပြသည်။
လက်ရှိ NLD ပါတီ အစိုးရ၏ စီးပွားရေးကဏ္ဍပြုပြင်ပြောင်းလဲရာတွင် ငွေရေးကြေးရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲ မည်ဆိုသည်မှာလည်း အဓိကတစ်နေရာတွင် ပါဝင်နေသည်။
အထူးသဖြင့် NLD ပါတီ၏ ရွေးကောက်ပွဲကြေညာစာတမ်းတွင် အစိုးရဖွဲနိုင်ခဲ့ပါက “ဗဟိုဘဏ် ကို အမှန်တကယ် သီးခြားလွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်ခွင့်မည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။
“အလိုဖြစ်လာပြီး လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ ငွေကြေးမူဝါဒကိုပဲ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့”ဟု ဦးဇော်လင်းထွဋ်က သူ၏မျှော်လင့်ချက်ကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသည်။
ပုဂ္ဂိုလ်က ဘဏ်တစ်ခုတွင် အကြီးတန်းအကြံပေး ဖြစ်လုပ်ကိုင်နေသူကတော့ အခွင့်အာဏာများ လွတ်လွတ်လပ်လပ်သုံးနိုင်ခွင့်ကို ဗဟိုဘဏ် ဥပဒေတွင် ခွင့်ပြုထားပြီးဖြစ်ပြီး အသုံးချရန်မှာ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့လည်းဆိုင်ကြောင်း ရှင်းပြသည်။
“ဥပဒေက ပေးထားပေမယ့် လွတ်လွတ်လပ်လပ်လုပ်နိုင်ဖို့ ကျွမ်းကျင်မှုလိုတယ်။အခုက ဗဟိုဘဏ်ကိစ္စတွေကို ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးကပဲ ထထပြောနေရတယ်။ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍပျောက်နေတယ်။ အားမရတာ အဲဒါတွေပါပဲ” ဟု မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်တွင် ထိပ်ပိုင်းအရာရှိကြီးတစ်ဦၤးအဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးပြီး ပုဂ္ဂလိကဘဏ်တစ်ခုတွင် အကြံပေးအဖြစ်လုပ်ကိုင်နေသူက ထောက်ပြသည်။
ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဒုဥက္ကဋ္ဌသစ်
ယခုခန့်အပ်မည့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌနှစ်ယောက်နေရာတွင် ကျွမ်းကျင်ပုဂ္ဂိုလ်များပါလာပြီး အချို့အပြောင်း အလဲများကို ရဲရဲဝင့်ဝင့်လုပ်ဆောင်ရန် လိုလားလျက်ရှိသည်။
“လူငယ်၊ လူလတ်တွေ နိုင်ငံတကာအတွေ့အကြုံရှိတဲ့လူတွေ ခန့်နိုင်ဖို့လိုမယ်လို့တော့ ကျွန်တော်က မြင်တယ်။ ဒါမှ ဗဟိုဘဏ်က အစပြုပြီးတော့ ပြည်တွင်းဘဏ်တွေ ပြောင်းလဲလာမယ်”ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ကြီး ဒေါက်တာစိုးထွန်းက သူ၏ ဆန္ဒကို ပြောပြသည်။
ဘဏ်လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံရှိပြီး လုပ်ချင်ကိုင်ချင်စိတ်ရှိသည့် ဝါရင့်ဘဏ်ပညာရှင်များကို ခန့်အပ်ပါက အစိုးရ၏ စီးပွားရေးပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုများတွင် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမည်ဟုလည်း ထောက်ပြကြသည်။
“အတွေ့အကြုံမရှိတဲ့ သူဆို နည်းနည်းအခက်အခဲရှိတယ်။ အချို့က သီအိုရီပဲရမယ်။ လက်တွေ့အားနည်း နိုင်တယ်။ သီအိုရီနဲ့ လက်တွေ့ကတော့ ကွာတယ်”ဟု ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ပြောဆိုသည်။
အတွေ့အကြုံများသည့် ရှေ့မီနောက်မီ ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ရုံမျှမက နိုင်ငံတကာအတွေ့အကြုံများရှိပါက ပြည်တွင်းရှိဈေးကွက်များကို ပိုမိုထိန်းကျောင်းနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ရှင်းပြသည်။
“သူများနိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် ဗဟိုဘဏ်ထိပ်ပိုင်းက လူတွေဆိုတာ တစ်ချက် ချောင်းဟန့်လိုက်တာနဲ့ ဈေးကွက်က တုန်တုန်သွားတယ်။ ဘာလို့ဆို သူက ဈေးကွက်အကြောင်းသိပြီး တအားကျွမ်းကျင် တဲ့သူဖြစ်တာကိုး”ဟု အဆိုပါ လုပ်ငန်းရှင်ပင် ဆက်လက်ပြောဆိုသည်။
ခေါင်းဆောင်ပိုင်းအပြောင်းအလဲနှင့်အတူ ဗဟိုဘဏ်တွင် စွမ်းဆောင်ရည် ကောင်းများပိုမိုပိုင်ဆိုင်ရန် လိုလားကြသည့် ဆန္ဒမှာမူ လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဘဏ်ပညာရှင်များအားလုံးကြားထပ်တူပင်ဖြစ်သည်။
ခေါင်းဆောင်ပိုင်းအရေးကြီး
မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်တွင် အရာရှိဟောင်းတစ်ဦးအဖြစ်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် ဘဏ်ပညာရှင်ကတော့ ဗဟိုဘဏ်ထိပ်ပိုင်းတွင် ဦးဆောင်မည့်သူများမှာ NLD အစိုးရ၏ စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွင် အရေးပါပုံကို မြွေတစ်ကောင်နှင့် ဥပမာပေးသည်။
“တိုင်းပြည်စီးပွားရေးမှာ ဗဟိုဘဏ်က ဘာနဲ့တူလဲဆိုတော့ မြွေခေါင်းလိုပေါ့။ မြွေခေါင်းက မလှုပ်ရင် ကိုယ်ကမလှုပ်ဘူး။ အဲတော့ ဗဟိုဘဏ်က လှုပ်လှုပ်ရှားရှားရှိရမယ်။ လှုပ်ရှားရှားရှိနိုင်အောင် ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ အကြီးဆုံးပုဂ္ဂိုလ်တွေက သိပ်အရေးကြီးတယ်”