တောင်လေးလုံးကျောင်းတိုက်ဆရာတော် ရဟန်းစာဆို အမျိုးသားစာပေဆုရှင် ကိုပညာ(အမရပူရ)၏ ပျံလွန်တော်မူခြင်း တစ်နှစ်ပြည့် အမှတ်တရ ဂုဏ်ပြုကျောက်စာတိုင် ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားကို (၂၀၁၇)ခုနှစ် မေ(၁၀)ရက် နံနက်(၉)နာရီက မန္တလေးမြို့ တောင်လေးလုံးကျောင်းတိုက်အတွင်းရှိ သူဌေးရင်ပြင်တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။
''ဆရာတော်က တောင်သမန်ဝန်းကျင်း သမိုင်းအကြောင်းရေးခဲ့ပြီး အမျိုးသားစာပေဆု ရရှိခဲ့တဲ့လူဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတောင်သမန်နဲ့ပတ်သက်လို့ မေးမြန်းစရာရှိရင် ဆရာတော့်ဆီလာပြီး တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခဲ့ရတဲ့ ကျေးဇူးတွေရှိပါတယ်၊ ဆရာတော်ကခွင့်ပြုလို့ ဒေါ်အမာရဲ့ အသက်(၇၀)ပြည့် မွေးနေ့ကို ဒီနေရာမှ ကျင်းပခဲ့သလို နှစ်စဉ် ဆက်လက်ကျင်းပလာခဲ့တယ်၊ မြန်မာပြည်မှ ရှိသမျှ စာပေသမားတွေ ဂျာနယ်လစ်တွေ စုရုံးလာတဲ့ နေရာလေးဖြစ်လာတယ်။ ဆရာတော်က ခွင့်ပြုလို့ ဒီနေရာလေးမှ ဒီနေ့အထိ အကုန်လုံးစည်းစည်းလုံးလုံးနဲ့ နေနိုင် တွေ့ဆုံနိုင်ကြတာဖြစ်ပါတယ်'' ဟု မောင်သစ်လွင် (လူထု)က ပြောသည်။
ရဟန်းစာဆို အမျိုးသားစာပေဆုရှင် ကိုပညာ(အမရပူရ)၏ ပျံလွန်တော်မူခြင်း တစ်နှစ်ပြည့် အမှတ်တရ ဂုဏ်ပြုကျောက်စာတိုင်ကို ဂန္တဝင် တောင်လေးလုံး ချစ်မြတ်နိုးသူများ(မန္တလေး)မှ ဦးဆောင်၍ စိုက်ထူပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အဆိုပါ ကျောက်စာတိုင်အား စာရေးဆရာကြီး ဒဂုန်တာရာ၊ သတင်းစာဆရာကြီး ဟင်္သာဝတီ ဦးဝင်းတင် စသည့် နာမည်ကျော် စာရေးဆရာကြီးများ၏ အထိမ်းအမှတ် ကျောက်စာတိုင်များ စိုက်ထူထားသည့် သူဌေးရင်ပြင်တွင် စိုက်ထူခဲ့သည်။
အခမ်းအနားသို့ မောင်သစ်လွင်(လူထု)၊ ကိုလေး (အင်းဝဂုဏ်ရည်) နှင့် မန္တလေးမြို့ခံ စာရေးဆရာများ၊ ကဗျာဆရာများ၊ ဆရာတော်အား ချစ်ခင်လေးစားသူများ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။
အမျိုးသားစာပေဆုရ တောင်လေးလုံးကျောင်းတိုက်ဆရာတော် ရဟန်းစာဆို ကိုပညာ(အမရပူရ)ကို အဘ ဦးသိန်းဖေ၊ အမိ ဒေါ်အေးရွေတို့က အမရပူရမြို့ တောင်ကြီးရပ်ကွက် အရှေ့ဆင်တိုင်ရပ်တွင် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၉၄ ခုနှစ်၊ ပြာသိုလဆန်း (၁၀)ရက် (ခရစ်နှစ် ၁၉၃၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်) တွင် ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ခြောက်နှစ်သားအရွယ်တွင် တောင်သမန်အင်းစောင်း တောင်လေးလုံးကျောင်းသို့ ရောက်ရှိ၍ စာပေပညာသင်ယူခဲ့သည်။ ကိုးနှစ်သားအရွယ်တွင် ရှင်သာမဏေ ပြုခဲ့သည်။ (၁၆) နှစ်သားအရွယ်တွင် အမရပူရမြို့၊ မဟာဂန္ဓာရုံ ဆရာတော်ကြီး အရှင်ဇနကာဘိဝံသ (အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ) ထံတွင် စာပေပရိယတ္တိများ သင်ကြား၍ ‘ဓမ္မာစရိယ’ အောင်မြင်ခဲ့သည်။
၁၉၅၅ ခုနှစ်ခန့်တွင် စုံထောက်ဝတ္တူမဂ္ဂဇင်း၌ ဆောင်းပါးတပုဒ်၊ ဝတ္ထုတပုဒ်ရေးသား၍ စာပေလောကသို့ စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် မြဝတီမဂ္ဂဇင်း အမှတ် (၉၉) တွင် ‘တောင်သမန်၏နံနက်ခင်း’ ကဗျာပါရှိခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ ခုနှစ်တွင် သွေးသောက်မဂ္ဂဇင်း၌ ဆောင်းပါးများ ဆက်လက်ရေးသားခဲ့သည်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် ကိုပညာ (အမရပူရ) ကလောင်အမည် ခံယူ၍ ငွေတာရီမဂ္ဂဇင်းတွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် ဦးဝင်းတင်၏ မန္တလေးမြို့ ဟံသာဝတီသတင်းစာနှင့် အခြားမဂ္ဂဇင်းများတွင်ဆောင်းပါးများ ရေးသားခဲ့သည်။
၁၉၅၈-၆၇ ခုနှစ်များတွင် ဗိုလ်မှူးဘသောင်း (မောင်သုတ)၊ မန္တလေးမြို့ အနောက် ခင်မကန်ကျောက်ဆောက်ကျောင်းဆရာတော် အရှင်ဝါယမ၊ မန္တလေးတက္ကသိုလ်က ဆရာ ဦးမောင်မောင်တင် (မဟာဝိဇ္ဇာ)၊ သမိုင်းပညာရှင် ဒေါက်တာသန်းထွန်း စသည်တို့နှင့်အတူ တိမ်မြုပ်ရှားပါးနေသော မြန်မာစာပေနှင့် သမိုင်းစာပေများကို ဖော်ထုတ် လေ့လာခဲ့ပြီး စာတမ်းများ၊ ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ‘တောင်သမန်ဝန်းကျင် သမိုင်းဝင်နေရာများ’ စာအုပ်ဖြင့် အမျိုးသားစာပေဆု (သုတပဒေ သာ ဝိဇ္ဇာ ဘာသာရပ်) ကို ရရှိခဲ့သည်။
အမျိုးသားစာပေဆုရ တောင်လေးလုံးကျောင်းတိုက်ဆရာတော် ရဟန်းစာဆို ကိုပညာ(အမရပူရ)သည် (၂၀၁၆)ခုနှစ် မေလ(၂၁)ရက် နံနက်(၁၀)နာရီခန့်က လူကြီးရောဂါဖြင့် နာတာရှည်ခံစားခဲ့ရာမှ ပျံလွန်တော်မူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ပျံလွန်တော်မူချိန်တွင် သက်တော် (၈၄)နှစ် ဝါတော် (၆၄)နှစ်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
